Giới thiệu về Nhà thờ gỗ Kon Tum
Nhà thờ gỗ Kon Tum hay còn gọi là Nhà thờ Chính tòa Kon Tum, là một trong những công trình kiến trúc tôn giáo độc đáo và nổi bật nhất tại thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum.
Tọa lạc tại số 13 đường Nguyễn Huệ, phường Thống Nhất, nhà thờ không chỉ là nơi sinh hoạt tâm linh của cộng đồng Công giáo mà còn là điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút du khách bởi vẻ đẹp cổ kính và sự giao thoa văn hóa độc đáo giữa phương Tây và bản sắc Tây Nguyên.
Trải qua hàng trăm năm tồn tại và phát triển, nhà thờ gỗ Kon Tum được xem là biểu tượng kiến trúc của phố núi Kon Tum và niềm tự hào của người dân địa phương.
Lịch sử hình thành Nhà thờ gỗ Kon Tum
Nhà thờ gỗ Kon Tum được khởi công xây dựng vào năm 1913 dưới sự dẫn dắt của linh mục người Pháp Joseph Décrouille, người phụ trách xứ đạo Kon Tum lúc bấy giờ. Công trình được hoàn thành vào năm 1918, sau 5 năm thi công với nhiều khó khăn, đặc biệt trong bối cảnh Chiến tranh Thế giới lần thứ nhất. Việc xây dựng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, từ việc thuê thợ giỏi vào rừng đốn gỗ cà chít (sến đỏ) – một loại gỗ quý đặc trưng của Tây Nguyên – đến việc mời các nghệ nhân lành nghề từ Quảng Nam, Bình Định, và Quảng Ngãi để thực hiện công trình hoàn toàn bằng phương pháp thủ công.
Theo sử liệu, vào giữa thế kỷ 19, các nhà truyền giáo Pháp đã theo con đường “Muối, gốm sứ và cồng chiêng” dài 120 km từ Quảng Ngãi lên Kon Tum để truyền đạo Thiên Chúa giáo. Nhà thờ đầu tiên được xây dựng vào năm 1870 với quy mô nhỏ, sử dụng vật liệu đơn giản như tre và gỗ. Khi số lượng giáo dân tăng lên, nhu cầu về một nhà thờ lớn hơn, bền vững hơn dẫn đến quyết định xây dựng Nhà thờ gỗ Kon Tum, đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử truyền giáo tại Tây Nguyên.
Kiến trúc độc đáo của Nhà thờ gỗ Kon Tum
Nhà thờ gỗ Kon Tum là một kiệt tác kiến trúc với sự kết hợp hài hòa giữa phong cách Roman của phương Tây và kiến trúc nhà sàn truyền thống của người Ba Na bản địa.
Công trình có diện tích khoảng 700 m², được xây dựng hoàn toàn từ gỗ cà chít, với các bức tường và trần làm từ đất trộn rơm – một kỹ thuật xây dựng truyền thống của miền Trung Việt Nam. Điểm đặc biệt là toàn bộ kết cấu được liên kết bằng mộng gỗ, không sử dụng đinh kim loại, thể hiện sự tinh xảo và khéo léo của các nghệ nhân.
Mặt tiền nhà thờ nổi bật với tháp chuông cao 24 m, chia thành bốn tầng, càng lên cao càng thu nhỏ dần, mang phong cách Gothic thanh thoát nhưng vẫn uy nghiêm.
Hành lang hai bên nhà thờ có mái nhô cao và dốc, được đỡ bằng các cột gỗ tròn, gợi liên tưởng đến mái nhà rông truyền thống của người Ba Na.
Gam màu nâu sẫm của gỗ cà chít, kết hợp với ngói đỏ thắm, tạo nên vẻ đẹp trầm mặc, hòa quyện với khung cảnh núi rừng Tây Nguyên.
Trong khuôn viên nhà thờ, du khách có thể chiêm ngưỡng tượng Đức Cha Martial Jannin Phước – vị Giám mục đầu tiên của Giáo phận Kon Tum, người có công lớn trong việc truyền đạo và thiết lập giáo phận. Tượng Đức Mẹ Maria bế Chúa Hài Đồng, được tạc từ một thân gỗ nguyên sơ theo phong cách mộc mạc của các dân tộc Tây Nguyên, cũng là một điểm nhấn đặc biệt.
Bước vào bên trong giáo đường, du khách sẽ bị choáng ngợp bởi không gian rộng lớn, thoáng đãng với hệ thống cột gỗ đen bóng được liên kết bằng các vòng cung, tạo thành mái vòm cao vút.
Các họa tiết chạm khắc trên cột và vách gỗ mang đậm bản sắc văn hóa Tây Nguyên, vừa mạnh mẽ, phóng khoáng, vừa gần gũi.
Đặc biệt, các ô cửa sổ kính màu rực rỡ khắc họa các điển tích trong Kinh Thánh và cảnh sinh hoạt của người dân Tây Nguyên xưa, không chỉ có chức năng lấy sáng mà còn tạo nên vẻ tráng lệ cho thánh đường.
Cung thánh được trang trí bằng các hoa văn mang phong cách dân tộc bản địa, tạo cảm giác vừa thiêng liêng vừa gần gũi. Các tượng thánh và tranh ảnh trong nhà thờ, như tượng Đức Mẹ Maria hay ảnh Đức Cha Etienne-Théodore Cuénot Thể – người khai sáng miền truyền giáo Kon Tum, đều được chế tác tinh xảo, góp phần tôn lên vẻ đẹp cổ kính của công trình.
Ý nghĩa văn hóa và du lịch
Nhà thờ gỗ Kon Tum không chỉ là nơi sinh hoạt tôn giáo của cộng đồng Công giáo mà còn là một di sản văn hóa quý báu, thể hiện sự giao thoa giữa văn hóa phương Tây và bản sắc Tây Nguyên. Trải qua thời gian hàng trăm năm, công trình vẫn giữ được nét đẹp nguyên bản, không hề hư hỏng sau bao biến cố lịch sử, mưa gió và chiến tranh. Đây là minh chứng cho tài năng của các nghệ nhân và chất lượng vượt thời gian của gỗ cà chít.
Nhà thờ là điểm đến không thể bỏ qua đối với du khách khi đến Kon Tum. Nơi đây mở cửa quanh năm cho mọi người, bất kể tôn giáo, trừ các buổi tối và thời điểm diễn ra thánh lễ. Vào dịp lễ Giáng sinh hay các sự kiện văn hóa, nhà thờ trở nên nhộn nhịp với phiên chợ nhỏ bày bán các sản phẩm thủ công như thổ cẩm, đồ mộc, mang đậm nét văn hóa bản địa.
Nhà thờ gỗ Kon Tum là một kiệt tác kiến trúc, một điểm đến “must-try” trong hành trình khám phá vùng đất đại ngàn của bạn.
